Tesla daha sonraki bir röportaj ında, “Dr. Heinrich Hertz, 1 887’den l 889’a kadar olan deneylerini yaparken hedefi, yapısız, akıl almaz hassasiyete sahip ama inanılmaz sertlikte olan ve eter adı verilen tüm boş135 Marc J. Seifer luğu dolduran ortamı” iddia eden bir teori göstermekti. Belli sonuçlar elde etti ve tüm dünya bu sonuçlan, el üstünde tutulan bu teorinin deneysel doğrulaması olarak sevinçle kabul etti ancak gerçekte gözlemlediği, hatasını kanıtlamaya eğilimliydi” demişti. “Bundan yıllar önce, sanıldığı gibi bir ortamın varolmadığını ve tüm uzayın gaza benzeyen bir madde ile kaplı olduğunu kabul etmemiz gerektiğini savundum. Daha güçlü ve geliştirilmiş cihazlarla Hertz’in deneyini tekrarlarken, gözlemlediğimizin, sadece gaz ortamında boylamsal dalgaların etkileri olduğuna dair tatmin oldum. Diğer bir deyişle, dalgalar değişen sıkışma ve genleşme ile yayıldı. Havadaki ses dalgalan tabiatında dalgalar gözlemledi” sanıldığı gibi çaprazlama dalgalar gözlemlemedi.58 Tesla, deneylerinin, Hertz’in başardığı matematiksel sonuçlarla birbirini tutmadığını söyleyerek bir diyalog başlatmaya çalıştı ancak Hertz onu azarladı. “O kadar hayal kınklığına uğramış görünüyordu ki, seyahatimden pişman oldum ve kederli bir şekilde yanından aynldım” dedi Tesla. Hertz’in deneylerini tekrarlayan Tesla, Alman profesöre kendi osilatörünün, telsiz uyarılan iletmede daha verimli frekans üretebileceğini göstermeye çalıştı. Tesla, zaten, ambiyant ortamdan güç iletimi fikri üzerinde düşünüyordu ve Hertzçi paradigma bu ihtimali sanal olarak ortadan kaldırdı. Ancak, ego çatışması oldu, birinin dünya görüşü diğerini tehdit etti ve Hertz cihazının eski kaldığını hiç anlamadı. Belki de bu Hertz’in avantajınaydı çünkü bugün bile telsiz frekanslar, aslında yüksek frekanslı sürekli dalga osilatörleri ile üretildikleri için Tesla’nın olmalan gerekirken Hertz dalgalan olarak adlandınlıyorlar.60 Eve dönüş yolunda Tesla, geminin güvertesine çıktı ve seyahat sırasında dağlarda yürüyüşe çıktığında aklına gelen bir olayı düşündü. Yaklaşmakta olan bir fırtınaya şahit olduğunda, yağmurun şimşek çakana kadar ertelendiğini fark etti. Bu “gözlem”, Tesla’nın Martin ve Crookes ile iddialarını doğruladı. Havanın kontrolü mümkündü çünkü Tesla’ya göre, sağanağa sebep olan büyük miktarda elektrik üretimiydi. Tesla Alpler’de geçirdiği o günü şöyle hatırlıyor: “Burası, haşan için muazzam bir mekan. Gereken kalitede elektrik etkileri üretebilirsek, tüm gezegenin ve üzerinde var olmanın tüm koşulları değiştirilebilirdi. Güneş, okyanus suyunu yükseltir ve rüzgar suyu kalabileceği yerlere, olabilecek en dengeli şekilde götürür. Eğer onu istediğimiz yer ve zamanda kızdırma gücü elimizde olsaydı, bu hayati akış isteğe göre kontrol edilebilirdi. Kurak çölleri sulayabilir, göl ve nehirler yaratabilir ve sınırsız miktarda hareket gücü sağlayabilirdik. Bu ilk başta umutsuz bir girişim gibi göründü ama 1 892 yazında, Amerika ‘ya dönüşümün hemen ardından, enerjinin kablolar olmadan başarılı bir şekilde iletilmesi için çalışmalar başladı.”61
Tesla, Philadelphia’daki sunumuna insan gözünü anlatarak başladı. “Doğanın başyapıtı. .. Tüm bilgilerin zihne girdiği mükemmel kapı … Sıklıkla söylenir, ruh kendini gözlerde gösterir.”17 Göz üzerine çalışma, çok sayıda farklı ve ayn araştırma gerektiriyordu. örneğin, retinanın ışığa karşı hassas alıcı hücrelerine denk gelen çok sayıda şekil değiştiren pikselleri, Tesla’nın televizyonun ilk halini zihninde canlandırmasını sağlamıştır. Bir başka şekilde, mikroskop ve teleskop gibi aletlerle bağlantılı olarak, göz, bilimsel araştınnalar için yeni bakış açılan sağlamıştır. Tesla dünyaların çokluğunu ima ederek, “Göz, daha yüksek bir düzenin organıydı”1R demiştir; ” başka bir dünyada, başka varlıklarda, gözün yerini bir başka eşdeğer veya daha mükemmel bir organın aldığı düşünülebilir ama bu varlıklar insan olamaz.”19 Göz, evrenin her bir köşesinden bilgiyi elde ederken, aynı zamanda, us denilen anlaşılması zor alemle etkileşir. Buna ilaveten, bu organ, Tesla’nın Aristocu dünya görüşü için mükemmel bir analogdu çünkü gözün çalışması için bir dış kaynaktan tetiklenmesi gerekiyordu.20 Tcsla’nın, en zayıf elektromanyetik yansımalara bile yanıt veren, yalıtılmış vakumlu ampul içerisinde oluşturulan bir fırça veya ışık akışı1 43 Marc J. Seifer nın yaratınu olan “fırça fenomeni” ile olan ilk deneylerine dönecek olursak, radyo tüpünün öncüsünün insan gözünün yapılışının doğasında olan prensiplere dayandığını görürüz. Hatırlayın, fırça, sadece manyetik etkilere yanıt vermemişti, aynı zamanda bir insanın yaklaşması veya dünyanın dönme momentine de aynı gözün uzak, yakın ve zayıf uyanlara olduğu gibi tepki vermişti. Göz, “eterin titreşimlerinden direkt olarak etkilenebilen tek organdır.”21 Eter, on dokuzuncu yüzyıla ait, gezegenler ve yıldızlar arasında her yanı kuşatan ortamın teorik oluşumudur. 1881 yılında, Michelson ve Morely ışık demeti ve aynalarla olan ünlü deneylerinde başarısız şekilde eteri ölçmeye çalıştılar. Bulgulannın sonuçlan, yeni yüzyılın başlangıcında, Tesla’nın sunumundan tam on yıl sonrasında Einstein, MichelsonMorley deneyini, doğası gereği, “eterin saptanamayacağını”22 ve ışığın uzayda nasıl yol aldığını açıklamak için gereksiz olduğunu önermek için kullanınca ortaya çıktı. Hocaları arasında Amold Soınmerfeld ve Wemer Heisenberg bulunan Providence College’ın fizik profesörü Edwin Gora, eterin on dokuzuncu yüzyıl teknikleriyle saptanamayacağını ve Einstein’ın eski eteri yeni-Öklitçi olmayan uzay-zaman kurgusu ile değiştirdiğini ifade etti. Bu daha soyut eter, boşluğun yerçekimsel cisimlerin etrafında kavis yapmasına izin vermek gibi olağandışı özelliklere sahipti. Einstein ile tamamen farklı fikirde olan ve her yanı kuşatan konseptinden de vazgeçmeyen Tesla, boşluğun kavis yapamayacağını çünkü “bir şeyin, hiçbir şey üzerinde hareket edemeyeceğini” söyledi. Tesla’ya göre ışık, yıldızlar ve gezegenler arasında bükülür çünkü bir güç alanı tarafından çekilir.21 Gora, iki konseptin de boşluğu büktüğü ve güç alanının aslında aynı şeyi farklı yollarla açıklama yolu olabileceği görüşüne katıldı. 1 893 yılı sunumuna dönecek olursak, Tesla için elektrik fenomeninin eterin yapısı ile olan ilişkisi, kablolar olmadan iletimin nasıl verimli bir şekilde olacağını anlamada önemli bir anahtardı.
“Bay Tesla, sosyal zevklere çok az vakit ayıran çok çalışkan birisi. Uzun boylu, ince yapılı bekar mucit, koyu renkli gözlere, siyah saçlara ve derin düşündüğünü gösteren bir ifadeye sahip. Gazeteciye kibar ve hatta arkadaşça davransa da, bu durumdan faydalanmak gibi bir arzusu yok.” Tesla ailesinden, eğitiminden, döner manyetik alan icadından ve “şu anda sahip olduğumuzdan daha kullanışlı bir aydınlatıcı olacak” sözünü verdiği yeni aydınlatma sisteminden bahsetti. Niagara Şelalesi’nden teller boyunca büyük miktarda elektrik gönderme olasılığından ve ayrıca toprak ve hava yoluyla “herhangi bir uzaklığa” telsiz bilgi ve güç iletimi kavramından bahsetti. “Şu andaki deneysel kanıtlardan, Avrupa kıtasına, hiçbir kablo olmadan, seslerin net bir şekilde iletimi girişiminin kesinlikle başarılı olacağı sonucuna rahatça varabiliriz. İki yıldır savunduğum bu sonuç, eğer elde edilirse, dünya için paha biçilemez bir değer ve insan ırkının gelişimi için büyük bir ilerleme olur.” Herald, vücudundan binlerce volt geçirmenin nasıl hissettirdiği sorusunu sorarak röportajı bitirdi. Tesla, “Eğer [şok] için hazırlıklıysanız, sinirler üzerindeki etkisi sanıldığı kadar büyük değil. Başlangıçta, bir yanma hissi duyuyorsunuz ama zar zor fark edilebilen bir his bu. 300.000 volt yükseklikte akımlara maruz kaldım. Bu miktar, başka şekilde vücuda alınırsa insanı anında öldürebilecek bir miktar.”1R Kendi halinde bir kavramsalcı için, haliyle, övgüler ve meslektaşlarıyla iletişimde olmak bir teşvikti. Ancak, gazeteciler tarafından aranan adam ilan edilmesi ve kendisine hayran olan bir halk kitlesinin oluşması ancak şimdi oluyordu, ancak şimdi içinde gizli kalmış tanınma arzusunu fark ediyordu. İcatları üzerinde harcanmayan her saat, her an, kendisini amacından ayırıyordu. Yemek yemek ve uyumak için verilen aralar bile bu süreci geciktiriyordu. Ebeveynleri erken yaşta vefat etmiş olsalar da, yüz yıldan fazla yaşayan akrabalan vardı. Muhtemelen savunmasının bir parçası olarak 1 58 Nikola Tesla – Bir Dahinin Biyografisi Tesla, asırlık statüsüne erişmeyi beklediğini söyledi. İnsan vücudunu, özünde, irade gücü ile düzenlendiğinde çok verimli olabilecek bir makine olarak gören Tesla, iradesini uykusunu minimuma indinnek ve ancak yetecek kadar az miktarda yemek için kullandı. 1 .80’den biraz daha uzun olmasına rağmen kilosunu altmış beşte tutmaya çalıştı.'” Zorlanmaya başlamıştı ancak bir araştırma üzerindeydi ve amacı, üretken beynini kullanarak insanlığı kurtarmaktan başka bir şey değildi. Daha önce odanın bir ucundan diğerine telsiz enerji iletimini gerçekleştiren Tesla’nın yeni görevi, bu prensibi genişleterek daha büyük miktarda güç oluşturmak ve birbirleriyle kanşmayan ayrı kanallar üretmekti. Tesla bunun için, sadece yüksek frekanslı AC yaymayan, aynı zamanda fiziksel vuruş da ortaya çıkarabilen daha güçlü osilatörlerle deneyler yapmaya başladı. “Memnun edici ilk sonuç, bir bahar günü konik bobinimle 1 .000.000 voltluk gerilime ulaşınca elde edildi. Bu, pek de büyük bir şey değildi ama sonradan bir başarı olarak kabul edildi”20 diye yazdı Tesla, çeyrek yüzyıl sonra
atharine için Tesla bir adamdan daha fazlasıydı; tarihi öneme sahip bir ikon, kadın arkadaşlarının önünde göstereceği bir ödül ve hatta bundan daha da fazlası, soyut arzuların somut sembolüydü. Özünde Katharine, hep var olan arzulan tarafından, aşın heyecanlı anlardan umutsuzluğun sınırına çekilen, hüsran dolu bir aktristi. Yaşaması zor olan bir kadındı muhtemelen ama Tesla gibi, hayatı yaşanılır kılan anları canlandırabilme yetisine sahipti. Bazen bencil, benmerkezci ve aşın duygusal olan Katharine’in, aynı zamanda insanları sadece kendine çekmekle kalmayan, onları kendi ihtiyaçları doğrultusunda kullanan bir dominant yönü de vardı. Anlaşılması zor, inzivaya çekilmiş biri bile onun ağında kanatlanıp uçabilirdi. “Sevgili Bay Tesla” diye yazdı 1 894 yılı Ocak ayında, “Perşembe’ den beri hastanedeyiz. Robert ve Agnes rahatsız. Robert şimdi daha iyi ama henüz çıkmadı ve bu akşam gelip bizi neşelendirmenizi istiyoruz. Hüyük bir iyilik yapıp en kısa zamanda bizi ziyarete gelin.”12 Kendisine destek olan erkek arkadaşına yaptığı rica, sonraki birçok sene boyunca tekrarlanan bir olay haline geldi. Örneğin, 1 896 yılında Katharine şöyle yazdı: “Sevgili Bay Tesla, sizi yarın akşam görmeyi umuyorum”; il 1 897 yılında, “Kısa sürede gelin”14 ve 1 898’de “Yarın akşam beni görmeye gelecek misiniz ve biraz erken gelmeye çalışır mı171 Marc J. Seifer sınız? Sizi görmeyi çok istiyorum ve eğer ricamı görmezden gelirseniz çok büyük hayal kırıklığına uğrayacağım.”15 Ancak Katharine bu kara sevdasında yalnız değildi; T. C. Martin bunu keşfetmiş, ancak Robert kısa süre içinde Tesla’nın sırdaşı olmuştu. Bu üçlü sıkı dostluk, Commerford Martin’in mucit üzerindeki etkisi azalmaya başlayınca ortaya çıktı. Johnson’ ların Tesla’ya verdiği değer kadar, Tesla da onlara değer veriyordu. Bu aile, yalnız adamın bağlanabileceği sevgi dolu bir aileydi. Tesla’nın sağlık durumu sadece kendi açılarından değil, insanlık açısından da her zaman bir endişe konusuydu. Century’deki yeni makalesi kendi kariyeriyle birlikte Tesla’nın kariyerini de ilerletecek olan Martin endişeliydi ve bu durumun riskini Katharine ile konuştu. “Çalışmayı yakın bir zamanda bırakacağını düşünmüyorum” diye yazdı Martin. “Bir gün sıradan bir şekilde Califomia’dan bahsederken, sunum yapması için iki teklif aldığını öğrendim. Kafasını aslanın ağzına sıkıştırmak istemiyorum. Kendine daha fazla dikkat edeceğine inanıyorum ve siz zamanında söylediğiniz sözlerle bize çok büyük bir iyilik yapmış olabilirsiniz. Ancak buna rağmen, korkarım, hezeyana kapılacak ve onu bu durumdan kurtarabilecek kişi cinsel olarak baştan çıkarıcı bir kadındır. Eğer yapabilirseniz, o ‘ Doktor’un Tesla’ya ulaşması güzel bir plan olabilir. Benim reçetem, Bayan RUJ’ dan haftada bir randevudur.”16 Tesla’nın bir meslektaşı tarafından yazılan bu metin, Tesla hakkında süregelen gizemlerin, bekarlığı ve cinsel eğilimleri hakkında olanlarından sadece bir tanesine kısa bir göz atıştır. Tesadüfen, iki hafta sonra, Heinrich Hertz öldü. Hertz henüz otuz altı yaşındaydı. Martin Tesla’ya “Tanrı aşkına, bu sana bir uyan olsun. Tüm Avrupa böyle zamansız bir kaybın ardından yas tutuyor”17 diye yazdı. Ancak Tesla buna aldırış etmedi ve sınırlarını zorlayıncaya kadar çalışma alışkanlığı yıllar boyu devam etti. İnsanlığın geleceği ve bundaki rolü açıkça belliydi, önünde hiçbir şey duramazdı. “Zamanı gelecek” dedi Tesla Katharine’e; “Okyanusu vapurla geçerken, dünyadan önemli haberlerin olduğu günlük bir gazete olacak yanında. Bir cep aleti ve yere bağlı bir kabloyla, evdeki arkadaşlarınla herhangi bir uzaklıktan rahatlıkla iletişim kurabileceksin.”18 Bakışla1 72 Nikola Tesla – Bir Dahinin Riyografisi rı ve geleceği görme güçleri Katharine’in soluğunu kesmiş; Tesla’nın içindeki kutsal yere girmek kendisini ona daha da esir etmişti.
1 894 yılında Tesla performansının doruğuna çıktı. Century’ deki Martin makalesi baraj kapaklannı açarak gazete ve dergilerden gelen muhabir selinin Tesla üzerine akmasına sebep oldu. Aynı sene Tesla, New Science Review, Out/ook, Cassiers gibi prestijli dergilerde yer aldı. McC/ure ‘s ve Review ofReviews cesurca Tesla’nın “dünyadaki en büyük elektrik kurumlannın”22 arkasında yer alan buluşlann sahibi olduğunu ilan etti ve New York Times Tesla’ya dört sütun ayırarak, büyük bir portresi eşliğinde felsefesi ve yeni buluşları ile ilgili detaylı bilgiler yayınladı.23 Ertesi sene, Times, “Niagara girişimini mümkün kılan çalışmalann sahibi olmanın tartışmasız onuru Tesla’ya aittir. Bu yaratıcı dahinin pratik niteliklerinden daha iyi bir kanıt olamazdı.”24 şeklinde yazdı. Westinghouse ve GE ile olan anlaşmalar imzalandığından, Adams’ ın artık tarafsız olduğuna dair rol yapmasına gerek kalmadı. Artık yeni iş girişimleri aramakta özgürdü. Tesla’yı laboratuvarında ziyaret etmek üzere New York’a geldi ve burada, mucidin yeni mekanik ve elektrik osilatörleri ile mevcut aydınlatma sisteminin çok daha üzerinde devrim yaratan yeni AC aydınlatma sistemi ile tanıştı. Adarns Tesla’ya “on dört Amerikan patenti, birçok yabancı patentler” ve Tesla’nın gelecekte yapacağı buluşlar üzerinde çoğunluk hissesi için 1 00.000 dolar önerdi. Mucit bu teklifi kabul etti.25 1 895 yılı Şubat ayında, Nikola Tesla Şirketi’nin kuruluşu resmen ilan edildi. Yöneticileri, Tesla, New York’tan Alfred S. Brown, New Jersey’den Charles Coaney, Buffalo’dan William B. Rankine, Boston’dan Edward D. Adams ve Adams’ın oğlu Emesi olarak belirlendi.2″ Tesla, kurumsal dünyanın kutsal noktasına ulaşmıştı. Artık ekibinde Niagara Projesi’nin en önemli iki üyesi vardı ve her biri yeni bir endüstri oluşturma potansiyeline sahip en az yarım düzine tamamen yeni buluşun üzerinde oturuyordu. Mekanik osilatörleri buhar makinesinin yerini alacak gibi görünüyordu, elektrikli osilatörleri floresanlı aydınlatma sisteminin, uzaktan kumanda ve telsiz iletim üzerindeki gizli çalışmasının özüydü ve bunlann yanı sıra yapay zeka, ozon üretimi, “ucuz soğutma ve sıvı havanın ucuz üretimi, havadan nitrik asit ve gübre üretimi”27 gibi farklı fikirleri de vardı. Bununla birlikte, bu buluşların hep1 85 Marc J. Seifcr si hala geliştirilme evresindeydi ve üretim Tesla’nın uzmanlık alanı değildi. Tesla finansörlerini, AC konusundaki deneyimi, soğuk ışık ve çeşitli osilatörler ile ilgili tuttuğu sözler nedeniyle görünürde kazanmıştı. Ancak, esas ilgi alanı ve nıtkusu, gücün telsiz iletiminde kalmıştı ve zamanının büyük çoğunluğunu bu yönde harcamıştı.
Nikola Tesla ‘nın atölyesinin içindeki muhteşem şeylerle birlikte yanması, kişisel bir felaketten daha öte, tüm dünya için bir şanssızlık. Bu zamanda yaşayan ve insanlık için önemli olan kişilerin sayısının bir elin parmaklarını geçmeyeceğini, hatta bir elin başparmağını geçmeyeceğini söylemek hiç abartı olmaz. CHARLES DANA’ “I 894 yılında güzel bir Pazar öğleden sonrası” Tesla, birlikte çalıştığı, floresan aydınlatmada gelecek vadeden yirmi beş yaşındaki D. MacFarlan Moore ile Beşinci Cadde’de gezinirken, “kasıtlı olarak durdu” ve dalgın dalgın, “Moore, dünya üzerindeki bir noktadan herhangi bir noktaya sinyal gönderdiğimiz zaman, bir sonraki adımımız diğer gezegenlere sinyal göndermek olacaktır”2 dedi. Mucidin, böyle büyük bir görevi üstlenmeden önce, dünya üzerindeki uzak mesafeler arası telsiz etkileri mükemmel hale getirmesi gerekiyordu. Planlarından bir tanesi, laboratuvarından Hudson Nehri’ndeki bir buharlı gemiye yerleştireceği alıcı ekipmanlara mesaj göndermekti.] Ne yazık ki, 13 Mart 1 895 yılında Tesla’nın laboratuvarı yanarak kül oldu. “Tüm kat çöktü ve bütün aletler ikinci kata düştü.”4 Dünya, maestronun atölyesinin yok oluşunun trajedisi hesaplanamayacak kadar büyük olduğu için şoktaydı. Neyse ki, Tesla o sırada otelinde 1 97 Marc J. Seifer uyuduğu için zarar görmemişti. “O sabah ziyarete gelenler için, dünyadaki en ilginç yerlerden biri olan laboratuvardan geriye kalan, sallanmakta olan iki duvar ve siyah su ve yağ ile dolu karanlık bir delikti.”5 Current Literature, “Hayatını bir rüyadaymış gibi, zamanı unutarak ve sadece gelecek için yaşayan bu büyük adam, elektrikli aydınlanmanın maliyeti ve ekonomisinde devrim yaratmak üzereydi ve bunu alçak gönüllü ve fakir insanların kolayca erişebilecekleri şekilde yapacaktı. Sayısız mucizelerinin hepsinin tek seferde silinip süpürülmesi, hem kendisi hem de tilm dünya için büyük bir trajediydi”” diye yazdı. Sırp Posta-Telgraf Birliği, belki Tesla’yı biraz da olsa neşelendirmek için “elektrik iletişiminin Sırp-Amerikan öncüsünü onurlandırmak üzere, simultane bir konseri Belgrad ve Nis’teki dinleyicilerin duymasını sağlayarak bir heyecan yarattı.”7 “Tesla’nın laboratuvarı bir bakıma özel bir müze gibiydi” dedi T.C. Martin. “Laboratuvarın sahibi, eski emek ve deneylerinin bir sürü hatırasını burada saklıyordu.” Martin laboratuvarın içindekileri detaylıca anlattıktan sonra şöyle bitirmişti: “Belki de bunların içindeki en acı kayıp Tesla’nın notları ve makaleleridir. Hafızası yerinde ve geçmişteki deneylerini güçlü şekilde hatırlıyor ancak devam etmekte olan araştırmalarını yeniden yaratması, mucidin hem zaman kaybetmesine hem de yorulması ve acı çekmesine neden olacak. Yine de, umutlarının kilileri hala sıcakken Tesla, perçinlenmiş azmiyle tekrar iş başındaydı”8
Stanford, Garmercy Park’taki bekar evi ya da Garden Tower’daki özel çatı katında genç yıldızcıklara kur yaparken eşini Long lsland’da bırakmış olabilir ama “Sevgili Bay Tesla” farklı bir hamurdan yoğrulmuştu. Sık sık kadınlarla yemek yer ve gözleriyle onlan umutlandırırdı ama ilişkilerinin boyutu ancak bu kadar olurdu. Görünen o ki, Tesla, kişinin değişimi ve aydınlanmasına giden yolun namusluluk olduğunu söyleyen Swami Vivekananda’dan biraz etkilenmiş ve gönüllü olarak namusluluk yemini etmişti. Tesla, Swami ile 13 Şubat l 896’da, lziel oyunundaki performansından sonra Saralı Bemhardt ile yemekteyken tanıştı. Dünyanın geri kalanı gibi Tesla da Swami’yi ilk defa 1 893 yazında, “Hindu”nun Chicago Dünya Fuan’nda yapılan Dünya Dinleri Konferansı’ndaki konuşmasından sonra bir gecede üne kavuştuğunda duymuştu. Tesla, sunumun olduğu ay içerisinde Chicago’da olduğu için, Swami’yi sunumunda gördüğü veya tanıştığı düşünülebilir. Vivekananda “büyük elektrikçiye” “Vendantic Prana [yaşam gücü] ve Akaşa [ether]dan bahsetmişti. Bunlar Tesla için modem bilimin düşünebileceği teorilerdi.” Madam Blavatsky’nin teozofik öğretilerini inceleyen Tesla, bu etherde titreşim halinde var olan, tüm tarihi olayların kayıtlan Akaşa ve Akaşik Kayıtlar hakkında yeterince bilgi sahibi olmuştu. “Brahma veya Evrensel Zihin” diyerek devam etti Swami, “Akaşa ve Prana’yı oluşturur.” Tesla, bu Budist görüşün temel dayanağını onaylayarak, teorinin “güç ve maddenin potansiyel enerjiye indirgenebilmesinin, matematiksel olarak kanıtlanabileceğini” söylemiştir. Mucit daha sonra Swami Vivekananda ve bazı müritlerini, Saralı Bemhardt’la birlikte, bu prensibi deneyleriyle göstermek üzere ertesi hatla laboratuvanna davet etti. 220 Nikola Tesla – Bir Dahinin Biyografisi Tesla Swami’.ye bazı “icatlarını” gösterdikten sonra Swami, saf yaratılışın, “hiçbir şey”den “bir şeyin” doğması bakımından imkansız olduğunu söyledi. Swami Vivekananda için yaradılış, var olan elementlerin kombinlenerek yeni bir sentez oluşturduğu bir süreçti. Varoluşun, başı ve sonu olmayan bu sonsuz doğası fikri Tesla’ya ilginç geliyordu ve daha sonraları yazılarında bu ve buna benzer konulardan bahsedecektir. Bugün bu teori, kozmolojide yaygın olarak kabul edilen -büyük patlama teorisine karşılık- sonsuz yaradılışın kararlı hal teorisine denk gelir. Büyük patlama teorisinin daha yaygın olarak ka¬ _ bul edilmesinin sebebi evrenin genişliyor olmasıdır. Geriye doğru bakılacak olursa, evrendeki tüm maddenin tek zamanda tek bir yerde bir arada olması mantıklı görünür. Mevcut tahminler büyük patlamanın yaklaşık 15 milyar yıl önce olduğunu söyler.24 Astor’un Keely tarafından nasıl kendi tarafına çekildiği Tesla için gizemini korusa da, finansör bu girişimde yer almayı reddetti. Öneriyi bir ay boyunca düşündü: 18 Ocak 1 896 Sayın Bay Tesla, Osilatör hisselerinizin bazılarını bana öneren mektubunuz elime geçti. 95 biraz yüksek bir fiyat. Buluşlarınız şüphesiz büyük değişikliklere sebep olacaktır ama bir süre boyunca para yapmayabilir. Tabii ki hayatta her zaman birçok risk mevcuttur. Size osilatörünüzde başarılar diliyorum ve en yakın zamanda kendim de bir tane kullanabilmeyi umuyorum. Saygılarımla, John Jacob Astor
Röntgen, katod-ışın tüplerinden çıkan ve odanın bir ucundaki ışığa duyarlı kimyasallan aydınlatabilen, katı objelerin içine girebilen ve canlı varlıkların iç organ ve kemiklerini fotoğraflayabilen yeni bir enerji keşfettiğini açıklamasıyla, bir gecede dünya çapında üne kavuştu. Pupin’in yazdığı gibi, dünyanın her ycrimlcn bilim adaınlan, bu maceraya katılmak için üzerinde çalıştıkları projeleri bıraktı. Tesla, iki yıllık dönem boyunca, bu konu üzerine en az dokuz makale yazdı. Her ne kadar Tesla bu ışınlan ve onlann fotoğraf kağıdı üzerindeki etkilerini yıllar önce fark ettiyse de\ araştırmalanna devam etmedi. Kendi deyimiyle “gölge filmlerini” keşfedenin Wilhelm Röntgen olduğuna dair hiçbir şüphe yoktur. Tesla, “gölge filmi” kelimesini, “Eithcr/Or” makalesinde tanımlayan S0ren Kierkegaard’dan almıştır. Varoluşçu filozofa göre bunlar, “Hayatın karanlık tarafından elde ediliyor ama direkt olarak görünmüyorlardı. Gölge filmi, ben dışandan görene kadar görülcmez.”4 Avrupa’da, statik makineler ve Ruhmkorff indüksiyon bobinleriyle zayıf X ışınlan üretiliyordu. Tesla, bunun yerine, “katod akışı” sağlamak üzere iki elektrot ve vakum içinde bir katod ile özel bir ampule bağlı yüksek frekans parçalayıcı bobin kullanmayı ve potansiyelin azalmasını sınırlamak için ampulün olabildiğince uzağına bir anot yerleştirilmesini önerdi. Bu aparat ile “yaklaşık 4.000.000 voltluk etkili basınç elde edildi.” İlk olarak, ampul ısındı ve morumsu bir renkte parladı, daha sonra elektrot aynştı ve ampul soğudu. Soğutmaya vantilatör kullanımı yardımcı olmuştu. “Bu noktadan itibaren, ampul, Röntgen gölgelerini oluşturmak için uygun durumdadır.” Elektrot çok sıcak olduğunda bu, muhtemelen vakumun yeterince yüksek olmamasındandır.• Bu sistem, böyle yüksek voltajlar üreterek, hem ampulden oluşan enerjinin kalitesinin ölçümü, hem de canlı veya cansız objelerin içinden geçebilme veya yansıtılabilme yeteneğini test etmek için kurulmuştur. Aynca, Tesla’nın sonraki parçacık-ışınlı silahlarla olan deneylerinin de temelini oluşturur. Burada Tesla, kuantum fizikçileri tarafından ortaya atılan, enerjinin hem parçacık hem de dalga benzeri özellikleri olduğunu fikrini tartışmıştı. Akış için hedefi hazırlayan Tesla şöyle yazdı: “Hassas plaka üzerindeki etkilerin sebebi, yansıtılan parçacıklar veya [aşırı derecede yüksek frekanslı] titreşimleridir.”7 Mucit ayrıca, “akımların, bir nevi primer veya ilkel durumdaki maddeden oluştuklarını, benzer akımlann güneş ve muhtemel başka radyan enerji kaynaklanndan yayılmaları 224 Nikola Tesla – Bir Dahinin Biyografisi gerektiğini” söylemiştir.8 Tesla’nın, elektronu subatomik parçacıklanna bölme fikrine de yaklaştığı görülmüştür. “Yansıtılan madde parçaları, esnek olmayan cisimcikler gibi hareket eder, aynı küçük kurşun mermiler gibi. Bu parçalar, küçük fragmanlara kınlarak, etkiden önce sahip olduklan bazı fiziksel özellikleri tamamen kaybederler. Röntgen fenomeninde sıradan bir maddenin etherc dönüşmesini görmek mümkün müdür? Veya maddenin, bilinmeyen primer bir forma -eski Vcda’nın Akaşa’sı- çözünmesi ile karşı karşıya kalabilir miyiz?”
Tesla. Houston Street’te bulunan laboratuvarındaki odaları kararttıktan sonra görünmez akım ortaya çıktı. Grup hunu izlerken oda, çatırdama sesleri eşliğinde korkunç hir şimşek gön’Jntüsüyle doldu. Sanki cennetin topları yankılanarak yerini değiştiriyor gibiydi. Tüm bunlar gösterisinin garip ve korkunç etkisini tarif ediyor. Yüzü aydınlanmış ve gururla dolu olan eneı:jik Tesla. “dünyanın herhangi hir noktasında, kablolar olmadan, bazı basit cihazlarla hissedilebilir yoğun büyüklüklerin elektriksel bozulmasını üretiyorum “şeklinde açıklama yaptı. NEW YORK JOURNAU Tesla’nın en heyecanlı hayranlanndan biri Yale’de öğrenci olan Lee De Forest’ti. De Forest, bir önceki okul döneminde mucidin derlenmiş notlarını çalışmıştı. Tesla’nın yazıları, “gayretli çalışmalar için en büyük uyancılardır” diye yazdı De Forest günlüğüne. “New York’taki laboratuvarı, tüm hırslı genç e/ektrik öğrencilerinin girebilmek ve orada kalabilmek için heveslendiği muhteşem bir yer. Tesla’nın aynısı veya ondan daha iyi olmak için zekama olan inancımın, boş ve şımarıklık olmaması için dua ediyorum.” Mayıs l 896’da De Forest, nihayet East Houston Caddesi’ndeki yeri ziyaret etmek için gerekli tüm ayarlamalan yapabilmişti. Trende inece241 Marc J. Seifer ği durağa varmalarını beklerken elindeki not defterine, “şimdi, hayatımın dönüm noktası çünkü Nikola Tcsla ile bir iş görüşmesi yapmak üzereyim” diye yazdı. Uzman, çırağı karşıladı ve ona laboratuvarını gezdirdi ancak onu çırak olarak yanına alamazdı. Tesla, yetişmekte olan mucidin yüzünde oluşan karamsarlığı fark ederek, De Forest’c şöyle dedi: “Keskin bir zekaya sahip olduğun için önünde çok iyi bir gelecek görüyorum. Başarılı olmak için bu işe ihtiyacın olmayacak.” Aynca, De Forest’e iyi dileklerini sundu ve kendisiyle tekrar irtibat kurmasını istedi. De Forest, 1 898 baharında, 1900 veya 1 90 1 yılında muhtemelen tekrar başvurdu ancak çeşitli nedenlerden dolayı hiçbir zaman işe alınmadı. Geçmişe bakıldığında, Tesla’nın bu yetenekli mühendisi reddetme kararının talihsiz bir karar olduğu görülmektedir. Çünkü De Forest kısa süre sonra telsiz iletişim alanında öncü olarak ilk pozisyona yükselecekti. Ticari bir zekası vardı ve Tesla ‘nın diğer genç rakibi Guglielmo Marconi’nin en güçlü rakibi oldu.2 1 896 yılı Tesla için patent başvurularıyla geçti ve telsiz sistemi için sekiz patent aldı. Bunlar çoğunlukla, yüksek frekans ve yüksek potansiyel elektromanyetik akım oluşturmak için farklı tipteki osilatörlerdi. Birinci başvurusu 1 897 yılında radyo iletişimi, ikinci başvurusu 1 898 yılında uzaktan kumanda içindi. 1 891 ve 1 893 yıllan na ait osilatör patentleri bu çalışmaları üstü kapalı bir şekilde kapsıyordu. Sonraki beş sene, mucidin cephanesi büyüyerek “elektrik enerjisini doğal ortamda iletme”3 için gerekli alanlan kapsayacak şekilde otuz üç temel patente ulaştı. Planının bir parçası olarak Tesla ayrıca telefotografi sistemini mükemmelleştirme çalışmalarına başladı. Buna olan ilgisi 1 893’e, Elisha Gray’in telefotografik makinesinin sunulduğu Chicago Dünya Fuarı’na uzanır. Ancak, 1 896 yazında rekabet arttı, özellikle Edison “fotografik telgraf’ pazarlama planlarını açıkladığında. Edison, “Siz gazeteciler için hazırlıyorum ve ben sistemi çalıştırdığımda sizin tek yapmanız gereken elinizdeki kopyayı operatöre vermek olacak. Örneğin New York’ta kapak kapanacak ve presto! Kablolar yazıyı, Buffalo’daki diğer uca bağlı makineye harf harf iletecek. Kablolar dakikada 1 29 santimetrekare kopya iletecek ve aynı anda taslak ve resimler de iletilecek”4 dedi.
Tesla. Houston Street’te bulunan laboratuvarındaki odaları kararttıktan sonra görünmez akım ortaya çıktı. Grup hunu izlerken oda, çatırdama sesleri eşliğinde korkunç hir şimşek gön’Jntüsüyle doldu. Sanki cennetin topları yankılanarak yerini değiştiriyor gibiydi. Tüm bunlar gösterisinin garip ve korkunç etkisini tarif ediyor. Yüzü aydınlanmış ve gururla dolu olan eneı:jik Tesla. “dünyanın herhangi hir noktasında, kablolar olmadan, bazı basit cihazlarla hissedilebilir yoğun büyüklüklerin elektriksel bozulmasını üretiyorum “şeklinde açıklama yaptı. NEW YORK JOURNAU Tesla’nın en heyecanlı hayranlanndan biri Yale’de öğrenci olan Lee De Forest’ti. De Forest, bir önceki okul döneminde mucidin derlenmiş notlarını çalışmıştı. Tesla’nın yazıları, “gayretli çalışmalar için en büyük uyancılardır” diye yazdı De Forest günlüğüne. “New York’taki laboratuvarı, tüm hırslı genç e/ektrik öğrencilerinin girebilmek ve orada kalabilmek için heveslendiği muhteşem bir yer. Tesla’nın aynısı veya ondan daha iyi olmak için zekama olan inancımın, boş ve şımarıklık olmaması için dua ediyorum.” Mayıs l 896’da De Forest, nihayet East Houston Caddesi’ndeki yeri ziyaret etmek için gerekli tüm ayarlamalan yapabilmişti. Trende inece241 Marc J. Seifer ği durağa varmalarını beklerken elindeki not defterine, “şimdi, hayatımın dönüm noktası çünkü Nikola Tcsla ile bir iş görüşmesi yapmak üzereyim” diye yazdı. Uzman, çırağı karşıladı ve ona laboratuvarını gezdirdi ancak onu çırak olarak yanına alamazdı. Tesla, yetişmekte olan mucidin yüzünde oluşan karamsarlığı fark ederek, De Forest’c şöyle dedi: “Keskin bir zekaya sahip olduğun için önünde çok iyi bir gelecek görüyorum. Başarılı olmak için bu işe ihtiyacın olmayacak.” Aynca, De Forest’e iyi dileklerini sundu ve kendisiyle tekrar irtibat kurmasını istedi. De Forest, 1 898 baharında, 1900 veya 1 90 1 yılında muhtemelen tekrar başvurdu ancak çeşitli nedenlerden dolayı hiçbir zaman işe alınmadı. Geçmişe bakıldığında, Tesla’nın bu yetenekli mühendisi reddetme kararının talihsiz bir karar olduğu görülmektedir. Çünkü De Forest kısa süre sonra telsiz iletişim alanında öncü olarak ilk pozisyona yükselecekti. Ticari bir zekası vardı ve Tesla ‘nın diğer genç rakibi Guglielmo Marconi’nin en güçlü rakibi oldu.2 1 896 yılı Tesla için patent başvurularıyla geçti ve telsiz sistemi için sekiz patent aldı. Bunlar çoğunlukla, yüksek frekans ve yüksek potansiyel elektromanyetik akım oluşturmak için farklı tipteki osilatörlerdi. Birinci başvurusu 1 897 yılında radyo iletişimi, ikinci başvurusu 1 898 yılında uzaktan kumanda içindi. 1 891 ve 1 893 yıllan na ait osilatör patentleri bu çalışmaları üstü kapalı bir şekilde kapsıyordu. Sonraki beş sene, mucidin cephanesi büyüyerek “elektrik enerjisini doğal ortamda iletme”3 için gerekli alanlan kapsayacak şekilde otuz üç temel patente ulaştı. Planının bir parçası olarak Tesla ayrıca telefotografi sistemini mükemmelleştirme çalışmalarına başladı. Buna olan ilgisi 1 893’e, Elisha Gray’in telefotografik makinesinin sunulduğu Chicago Dünya Fuarı’na uzanır. Ancak, 1 896 yazında rekabet arttı, özellikle Edison “fotografik telgraf’ pazarlama planlarını açıkladığında. Edison, “Siz gazeteciler için hazırlıyorum ve ben sistemi çalıştırdığımda sizin tek yapmanız gereken elinizdeki kopyayı operatöre vermek olacak. Örneğin New York’ta kapak kapanacak ve presto! Kablolar yazıyı, Buffalo’daki diğer uca bağlı makineye harf harf iletecek. Kablolar dakikada 1 29 santimetrekare kopya iletecek ve aynı anda taslak ve resimler de iletilecek”4 dedi.
Kaynak Kitap
Marc J. Seifer – Nikola Tesla Bir Dahinin Biyografisi
Nikola Teslanın Sıradışı Hayatı – Martı Yayınları
Discovery Channel Belgeselleri