Lambalı Kadın Florence Nightingale

İngiliz Hemşire. Modern hemşireliğin kurucusudur.
1854 yılında Selimiye Kışlası’nda, Kırım Savaşı sırasında yaralı lngiliz askerlerin tedavi ve bakımını yapmıştır. Savaşın zor koşullarında yaralılara baktığı için askerler ona The Lady with the Lamp (Lambalı Kadın) adını vermiştir. Savaştan sonra Londra’da hemşirelik okulu açmıştır. 1907 yılında Liyakat Nişanı alan ilk kadın olmuştur. Doğum günü olan 12 Mayıs tüm dünya Hemşireler Günü olarak kutlanır.

Gençlik yaşlarına bastığında, ailesinin tüm ısrarlarına rağmen, hastabakıcı oldu. Daha sonra bu meslekle ilgili eğitim almak için İngiltere ve Avrupa’nın çeşitli yerlerini gezdi. Zarif ve güzel bir bayan olarak pek çok talibi oldu, ancak ona her zaman sadık kalan ve destek gösteren Houghton Lord’u Richard Monckton Miles tam dokuz sene ona kur yapmış ve pek çok kez evlilik teklif etmiştir. Bu tekliflere rağmen Nightingale idealist birisi olarak evlenerek evine ve kocasına bağımlı kalmak istemedi ve hemşireliğe devam etmek istedi.
1847 yılında Roma’da İngiltere Savaş Bakanı Sidney Herbert ile tanıştı. Herbet onun kişiliğinden fazlasıyla etkilenmiş ve ülkesine büyük faydalar sağlayacağına düşünmüştü.
Almanya, Fransa ve İtalya’da tıp eğitimleri aldı. Daha sonra Yunanistan ve Kahire’ye giderek farklı coğrafyalardaki durumu ve uygulamaları gözlemledi. Hayatı boyunca kendisini bu göreve “Tanrı’nın çağırdığına” inanıyordu.
Nihayet 1853 yılında Kırım Savaşı patlak verdi ve Rusya’nın boğazlara inmesini istemeyen Avrupalı devletler Rusya’ya karşı Osmanlı Devleti’nin yanında yer aldı. Bu savaş sırasında İngiltere Kırım’a yüz bin İngiliz askeri göndermişti.
Savaştan kısa süre sonra Kırım’da bir anda Kırım Humması denilen hastalık patlak verdi ve İngilizler zaferleriyle övünürlerken, sayıları bini aşan İngiliz askerinin İstanbul’da ince battaniyelerin altında bakımsızca titrediğini öğrendiler. Oysa Fransızlar Fransa askerine sonra derece iyi bakım gösteriyordu.
Bir anda Londra’da krize yol açan bu olay sonunda Savaş Bakanı Sidney Herbert, yıllar önce tanıştığı Florence Nightingale’e, Londra’daki otuz sekiz kişilik ekibini alarak İstanbul’a gidip İngiliz askerlerine bakmalarını istedi. Dindar ve vatansever bu kadın görevi kabul etti.
Hemşirelik dışında, öncülük ettiği sosyal reformlar; İngiliz toplumunun tüm kesimlerine yönelik sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, Hindistan’daki açlık yardımını savunmak, kadınlara aşırı sert olarak gördüğü fuhuş yasalarını ortadan kaldırma ve kadınların iş gücüne katılımını kabul ettirme şekillerini genişletme çalışmaları oldu.

İstanbul-Üsküdar’daki Selimiye Kışlası’nda bulunan yaralı ve hasta İngiliz askerleriyle gece gündüz ilgilendi. Geceleri ışık yetersizliğinden dolayı ay ışığı altında hafif bir gaz lambasıyla koridorları dolaşmasından dolayı The Lady with the Lamp yani Lambalı Kadın lakabını aldı

Kendi hemşirelik okulunu kurdu

İngiltere’ye döndüğünde, o artık bir kahramandı. Gücünü ve istatistiki verilerini kullanarak orduda bir sağlık komisyonu kurulması için çalıştı ve başarılı oldu. Daha sonra bu komisyonun tavsiyesi doğrultusunda askeri bir tıp akademisi kurulacak ve Florence’in veri tabloları benzeri veri tabloları hazırlanacak, hangi tedavilerin etken olduğu araştırılacaktı. 1860 yılında Nightingale, Londra’da bulunan St Thomas Hospital’da kendi hemşirelik okulunun kurulması ile birlikte profesyonel hemşirelik vakfının temellerini attı. Şu anda King’s College London’ın bir parçası olan, dünyanın ilk modern sivil hemşire okulu da böylece açıldı. Nghtingale, böylece modern hemşireliğin kurucusu oldu. Florence Nightingale, 13 Ağustos 1910’da Londra’da hayatını kaybetti. Doğum günü olan 12 Mayıs, her yıl Uluslararası Hemşireler Günü olarak kutlanıyor.

Nightingale’inizinden: Safiye Hüseyin Elbi

İngiltere’de ateşenavlık hizmetinde bulunan Ahmet Paşa’nın kızı olan Safiye Hüseyin, öğrenimini Avrupa’da tamamladı. Türkiye’de modern hemşireliğin gelişmesine büyük katkısı olan Safiye Hüseyin Elbi, saltanat döneminde Almanya ve İsviçre’de düzenlenen milletler arası kongrelere katıldı. Cumhuriyetin ilanından sonra da pek çok hayır kurumunda çalışan Elbi, Çanakkale Savaşı başladığında gönüllü hasta bakıcı oldu. Reşit Paşa Hastane gemisinin baş hasta bakıcısı olarak atanan Safiye Hüseyin Elbi, ilk olarak Kızılay Hemşiresi olarak Balkan savaşında gönüllü çalıştı.
Çanakkale Savaşları başladığında birçok vapur hastane gemisine dönüştürmüştü. Hastane gemileri Akbaş veya Kilya iskelesinden alınan yaralılar İstanbul hastanelerine, Hilal-i Ahmer ve Vatan Hastanesi’ne sevk ediliyordu. Reşit Paşa da bu dönemde hastane gemisi yapılan vapurdan biriydi.
Reşit Paşa Vapuru, Akbaş İskelesinde demirlemiş, gelen yaralılara ilk müdahaleler bu hastane gemisinde yapılmıştı. Gemiye sürekli yaralı taşınmakta, yüzlerce yaralı Mehmetçik, günlerce denizde acılar içinde kıvranıyordu. Aldığı yaralıları Hilal-i Ahmer Hastanesi’ne taşıyordu.

Florence Nightingale tüm bunların yanı sıra çok yönlü bir yazardır. Yaşamı boyunca yayınlanan eserlerinin çoğu yayılan tıbbi bilgilerle ilgilidir. Yazınsal becerileri kötü olanlar tarafından kolayca anlaşılabilecek basit bir İngilizce ile yazmıştı. Ayrıca istatistiksel verilerin grafiksel sunumunu halka sevdirmeye de yardımcı olmuştur.

13 Ağustos 1910 yılında hayatını kaybetti. Katkıları sayesinde kendisi modern hemşireliğin kurucusu olarak gösterilmektedir ve doğum günü olan 12 Mayıs tüm dünyada Hemşireler Günü olarak kutlanmaktadır.